18 Μαΐου 2021

Ο Απόλλωνας της Νικόπολης

Το καλοκαίρι του 2008 πραγματοποιήθηκε ανασκαφική έρευνα στην «Οικία του εκδίκου Γεωργίου», πολυτελής οικία στο BA τμήμα της Νικόπολης (έκδικος: κρατικός αξιωματούχος υπεύθυνος για την υπεράσπιση των πολιτών έναντι των αυθαιρεσιών της εξουσίας).

Στο δυτικό τμήμα της οικίας, στην αίθουσα αρ. 16, ήρθε στο φως μεγάλο μαρμάρινο κεφάλι και γύρω του πολυάριθμα χάλκινα ελάσματα. Πέντε χρόνια αργότερα, το 2013, νέες έρευνες αποκάλυψαν το ανώτερο τμήμα κορμού που αποδείχθηκε πως ανήκει στο ίδιο άγαλμα με το κεφάλι.

Η μορφή είναι μετωπική με μικρή κλίση προς τα δεξιά. Έχει μεγάλα, αμυγδαλόσχημα μάτια, ευρείες παρειές και στρογγυλεμένο πηγούνι. Το στόμα είναι μισάνοιχτο. Τα αυτιά κρύβονται σχεδόν από την μακριά κόμη, η οποία αποδίδεται με κυματιστούς βοστρύχους που συστρέφονται γύρω από ταινία και καταλήγουν εκατέρωθεν του προσώπου  σε τριπλούς μακριούς πλοκάμους.

Το κεφάλι του Απόλλωνα κατά την αποκάλυψη του, 2008

Ο Απόλλωνας μετά τη συντήρηση

Τα νεανικά χαρακτηριστικά και τα μακριά μαλλιά της μορφής επιτρέπουν την ταύτισή της με τον Απόλλωνα. Φαίνεται δε πως αντιγράφει τον αγαλματικό τύπο του Απόλλωνα Kassel, τύπος γνωστός από πολυάριθμα αντίγραφα, που οφείλει το όνομά του στην ομώνυμη γερμανική πόλη όπου βρέθηκε το καλύτερο σωζόμενο.

Το πρωτότυπο, πιθανότατα χάλκινο, χρονολογείται στα 470-460 π.Χ. και ήταν έργο του Φειδία, αν και αποδίδεται και σε άλλους γλύπτες (Μύρων, Πυθαγόρας, Κάλαμις, Καλλίμαχος).

Ο θεός του πρωτοτύπου αποδίδεται όρθιος, γυμνός και -αντίθετα με τον Απόλλωνα της Νικόπολης- στρέφεται ελαφρά προς τα αριστερά. Κρατάει στο δεξί του χέρι τόξο, ενώ στο αριστερό εικάζεται ότι θα κρατούσε μικρό έντομο (ακρίδα) ή κλαδί δάφνης. Αν όντως κρατούσε ακρίδα, θα εικόνιζε τον Απόλλωνα Παρνόπιο (πάρνοψ: είδος ακρίδας) του Φειδία που είδε στην Ακρόπολη ο Παυσανίας (Ελλάδος Περιήγησις, 1.24.8).

Η λατρεία του Απόλλωνα στη Νικόπολη κατείχε κυρίαρχη θέση. Ο Απόλλωνας -μαζί με τον Ποσειδώνα και τον Άρη- συνέβαλε στη νίκη του Οκταβιανού στο Άκτιο.

Προς τιμήν του ανήγειρε ο Οκταβιανός υπαίθριο ιερό, το Τρόπαιο της νίκης του Ακτίου, και αναβίωσε τα Άκτια, ιερούς αγώνες των Ακαρνάνων προς τιμήν του Άκτιου Απόλλωνα.

Ο θεός εικονίζεται επίσης, σε μαρμάρινο βωμό που βρέθηκε στο Τρόπαιο της νίκης, να οδηγεί πομπή θεών και ηρώων ενώ συχνά απεικονίζεται σε χάλκινες κοπές του νομισματοκοπείου της πόλης αλλά και σε πήλινα λυχνάρια.

Ο Απόλλωνας μετά τη συντήρηση

Φωτογραφική παρουσίαση

Μετάβαση στο περιεχόμενο